Ndai Blog de mung naw she sa chyai yu ga.

Click Galaw Dat U kachin

Thursday, October 11, 2007

JINGHPAW NI LAW MALAWNG NMU YU AI JINGHPAW LAIKA HKUM NI

Ka ai ............Dakkasu Sha Gru
Jinghpaw laika hta “F” hte “V” n lang ai, nlawm ai nga nna tsun ai hpe law law lang na yu na ga ai. Lang na, lawm na zawn kaja wa n nawn ai ni mung grai law na ga ai. Teng sha nga yang, Jinghpaw laika hta “F” hte “V” hpe lang ai, lawm ai.
Tinang nan nmu yu ai majaw n lang ai ngu tsun shut ai rai nga ai. Jinghpaw masha ni law malawng galoi mung garai nmu yu ai Jinghpaw laika hkum ni teng sha nga ai. Dai laika hkum hpe Sara Kaba Dr. Ola Hanson ka lajang da ai “ A Dictionary Of Kachin Language” ngu ai laika buk hta mu lu ai. Garai nmu yu shi ai ni tinang a myit hte chyaw, mi npawt na hte hkrak jawm mu la yu ga ngu Sara Kaba Hanson ka lajang da ai “Dictionary” kaw na laika shan hpe hkrang bung sumla dem la nna ndai laika hta bang dat ai rai.
PF
Laika man(561,562) hta rawng ai laika hkum re. Inglish laika hta “F” hte nsen bung ai Jinghpaw laika kanu (alphabet) ni hta na No.21 ngu n consonant(Jinghpaw ga hku garai n shamying shi) re ngu nna Dr. Ola Hanson lajang masat da nga ai hpe mu lu ga ai. Madung dat tsun mayu ai gaw, “F” hpe Jinghpaw laika hta lang da ai ngu ai re.
VL
aika man(700) hta rawng ai laika hkum re ai. Inglish laika hkum hta na “V” hte nen bung ai. Jinghpaw laika kanu ni hta na No.28 ngu na consonant re ngu ai. Ndai “V” hte “F” hpe, “Gauri” ngu ai Jinghpaw lakung ni tsun shaga ai ga hta lang ai. Dai Guuri lakung ni gaw, Manmaw Gingwang, Nmawk Ninghtawn na Pangmu(Sinlum), Lawdan, Kumpyi, Hpakawn, Gadaw, Manda, Prang Hkudung hte layang masawn kahtawng kaji ni hkan nga ai ni rai nhtawm, dai ni n ten e mung Gauri ga (Jinghpaw ga hte bung ai ) naw shaga nga ma ai re.
UI
Jinghpaw laika ka ai shaloi, “dwi, gwi, lwi” zawn re ai hkan e “WI” a malai “UI” hpe lang yang grau mai ai nga nna laika ni hta mu yu ai. Sara Hanson gaw “UI” hpe nchye lang ai ngu hku byin mat ai. “UI” hpe mung Sara Hanson lang (chye) nga ai lam yu yu ga.(1.) nyui (laika man- 516)(2.) nui (laika man-519,526)ni hta, ndai “UI” hpe (“WI” a shara hta) lang da ai hpe mu lu ai. Dai majaw, Jinghpaw laika ka ai lam hta “WI” lang ai shara ni hta “UI” mung mai lang nga ai re.
HKLAWK
Laika man(317) hta rawng ai laika hkum re ai. Wuloi ni hpe gali ya dingsi amyu mi (hpri hte n re ai sha, hpun hpe krawk nna dingsi tum shakap ai baw), myen ga “hkawnglawng” hpe tsun ai ga hkum rai nga ai. Ndai laika hkum a laklai ai lam gaw, consonant lahkawng a lapran e vowel nrawng ai lam rai nga ai.
“HK” hte “L” a lapran e hpa vowel mung n lang ai sha, consonant lahkawng hpe matut “hkl” ka da ai. Kaga laika hkum shagu hta consonant a hpang e vowel / dipthong (a,e,i,o,u,ai,au,oi,ui)langi ngai galoi mung ahkan nga ai. Ndai shara hta, “hkalawk” ngu nna, “hk” a hpang e “a” hkan ra ai raitim, n hkan ai sha ka da ai. Ka shut ai mung n rai nga ai lam hpe, “hkalawk” ngu nna “a” shalawm ai hku mung ka dan da nga ai hpe mu lu ai.
Dai majaw, ndai “hklawk” ngu gaw Inglish laika “ clock” zawn, “c” hte “L” hpe grai lawan nna matut tsun ai nsen rai sam ai. Ndai laika ka ai wa hku nna gaw, “hkalawk” ngu nna “a” shalawm ai hku ka ra ai nsen hpe sha she n yu we ai. “Hklawk” nga ai “a” n shalawm ai hku tsun ai nsen garai n na yu we ai
Source: LA GINTAWNG MAGAZINE VOL. 3, Manmaw Buga Hkalup Hpung

No comments:

The Interesting Places Of Kachin

Kachin Music Instruments

Fashion Show with Kachin Culture Designs

NEW COMING UP!

Zim sha hkam sha VCD kawn na mahkawn langai mi