MANAU AMYU HPAN NI. (Many kinds of Manao)

By Lahpai Zau Mun

Manau dum yang ka manawt ai !am amyu langai sha rai tim. lachyum gaw shai nga ai. Manau amyu ni: - Sut manau. Kumran manau- Ninghtan manau. Padang manau. Ju manau. Htingram manau. ningshawn manau- Kumrum manau. Nausawt manau. Htinghtang manau ni rai ma ai.

(1) Sut manau : - LUSU nga mai nna manau dum ai manau rai nga ai. Dai manau hta sa du lawm ai ni hpe kumhpa garan jaw chye ma ai.

(2)Kumran manau :-Lamu madai jaw jau ai nta langai ngai kaw na kahpu kanau shada nja nhpra hka bra wa na. htingbyen pru wa na rai yang, kumran manau dum ma ai.

(3) Ninghtan manau :- Hpyen majan rawt na rai yang n-gun atsam la ai. myit mang jahkum la na matu ninghtan manau dum ma ai. Dai shani share shagan nat ni yawng hpe jaw jau ma ai. Majan woi awn na hpyen bu hpyen ma ni sanat laknak. ninggang ni hkyen lajang jahkum shachyip da nna, lamu madai ni kaw hpaji hpyi san la nna, shanhte hpaji jaw ai hte maren manau dum la nna hpyen gasat pru sa wa ma ai, Ka manawt ai shaloi mung tinang lang ai laknak ni lang let ka manawt ma ai. Manau kaga dum yang gaw naura chyinghka langai sha baw nhtawm, shang wa ai hte bai nhtang pru wa ai chyinghka langai sha rai nga ai. Ninghtan manau gaw chyinghka lahkawng baw nhtawm, shang wa ai chyinghka kaga, pru wa ai chyinghka kaga di nna masat da ma ai. Hpyen rawt manau dum ngut jang she hpyen laknak arai ni lang nna majan sa wa ma ai.

(4) Padang manau :- Majan sa nna awng dang wa ai shaloi, padang manau dum ma ai. Dai shani nat amyu yawng hpe Jaw jau ma ai. Lamu madai ni hpe mung chyeju dum ai masat galaw ra ai.

(5) Ju manau :- Asak kaba sai myitsu ai Du jan, Du wa, Gumgai Dingla si nna makoi mayang ngut ai hpang e dum ai manau rai nga ai.

(6) Htingram manau :- Shada da nram hkat nna, ram hkra htingram ai shaloi dum ai manau rai nga ai. Dai shani shada da jaw ai, la ai htinglu htinglai sharai hkat ma ai.

(7) Dingshawn manau :- (Hpundu dip manau) Lamu madai lu nna lusu ai ni nta ningnan galaw ngut nna dingshawn shang ai shaloi. shing nrai hpang shaning dum ai manau rai nga ai.

(8) Kumrum manau:- Hka bra mat ai na sai kahpu kanau shada bai hkrum zup nna kabu gara ai kumla madun ai manau rai nga ai.

(9) Nausawt manau :- Majan rawt mahka e jahkring jahkra pyaw poi zawn lana de mi sha, shing nrai jahkring mi sha gan manau ai manau: nat jawjau ai mung nat yawng hpe njaw ai, langai lahkawng hpe sha jaw jau let, lamu madai hpe mung njaw ai sha, loi hkring loi hkra sha rai manau dum ai hpe 'Nausawt manau' nga ma ai.

Dai zawn rai dum ai manau hta manau shadung hpe mung jahkik ai lam nnga, manau shadung kaja nlu jang maisau hte mawn sumli nna rai tim manau dum chye ma ai. Dai zawn rai jun ai manau shadung hpe 'Nausawt shadung nga ma ai.

10) Htinghtang manau :- Sut manau hta grau ai hku dum ai manau re. Sutring sut chying, U, Wa. yamnga law ai, naiman ntaw ntsang lu ai, kahpu kanau, mayu dama mung chying ai ni sut manau dum ai hta htam mi jan nna jahting jahkum shatsup tawn ra ai. Grau nna lusu nga mai, lu lu, lusha wa lu na hte makyin jinghku shangang shakang lam htam wa na matu dum ai manau re.

Npan de manau dum na naura lajang tawn ai zawn nbang de mung naura lajang da ra ai. Npan de manau dum ai mali ya rai jang nbang de lajang tawn ai naura hta bai matut nna nhtoi mali ya manau bai dum na rai nga ai. Nbang npan maga lahkawng nhti nhtang dum ai manau hpe 'Htinghtang manau' ngu ai rai nga ai. Ndai manau hpe ram ram lusu ai ni she lu dum nga ma ai.

(11) HKridip manau :- Mare kahtawng ninghtawn ningnan de ai shaloi, yi hkauna naiman, lusha lu jahting la jang, jaw jau nga ai nat ni hpe shagu hkungga U, Wa yamnga ren di nna sat jaw nhtawm, mare buga ningnan ring hkang chying wa u ga, ngwi pyaw lu sut lu su nga mu nga mai wa. hkam kaja mayat maya law htam wa. nga ai mare ginra htinghput htingra galaw lu galaw sha na shara yi sun hkauna hkai nmai myu baw shagu hte, rem ai u wa. Yamnga, amyu yawng law htam nga pra sa wa na, masha hte hku hkau hkamja ai mare byin tai wa na matu, mare 'Hkridip manau' ngu nna dum ai manau rai nga ai.

(12) Roidu kaput manau :- Asak naw hkrung nga ai shaloi manau dum sai wa sai myitsu salang asak kaba sai ni si ai shaloi, karoi Jun nna mang makoi yang. ndaw hkahkrang ai lam galaw nhtawm. mang makoi shangut ai hte rau karoi hpe run baw kau nhtawm, dai karoi jung ai nhkun shara hta manau shadung bai galai jung nna, shalan shabran ai manau, Roidu kaput ai manau ngu nna manau dum ma ai.

(13) Hkindu tep manau :- (Palam la manau) Ndai manau gaw Palam la ni pyen kayawt hkawm ai hpe kasi la nna, ka manawt ai manau re da. Shawoi na manau ka nanawt ai hte nbung ai, chying bau dum ai mung loi mi shai nga ai hte yak ai majaw, ndai prat hta nau wa nhkan galaw masai da, Nung Rawang ni hte Lawngwaw ni sha chye lang chye ka manawt masai da.

Source; KACHIN WAY OF LIVING BOOK-1 ( Jinghpaw ni a manau dum ai lam. (The Manao Dance Festival) ) By Lahpai Zau Mun B.A (Hist.) H.G.P., Momuk