Jinghpaw ni chye na ai nga yawng nga pra, shing nrai, tinang a makau grup yin, tinang gara hku seng hkat ai, gara hku lit nga hkat ai ngu ai lam ni gaw, kaga amyu nkau mi chye na ai lam ni hte shai hkat ai lam ni nga ai rai nna laklai ai hku mu lu nga ai. Ndai lam hte seng nna sara kaba Rev. Gum Se tsun ai The Phylosophy of Kachin hta madung tawn nna tang dan mayu ai. Jinghpaw ni tsun ai hku rai yang, n mu lu ai rai hte mu lu ai rai, shing nrai atawng apa n re ai arai shada hkrum kadeng hkat ai kaw na, nga yawng nga pra a npawt hpang wa ai ngu tsun ai. Atawng apa n re ai wam wam samwi zawn san ai hte lagat gat tung kanu zawn san ai atawng apa shan lahkawng hkrum kadeng hkat ai kaw nna
Chyi nma hte Pri n pra ngu ai atsam n bung hkat ai yan bai byin wa ai.
Dai yan hkrum kadeng ai kaw na Rip Sumwawp hte Hkrip Sumhkrawp yan bai byin wa ai. Dai yan hkrum kadeng hkat ai kaw na Dum Sumwan hte Hkrup Sumhkran bai byin wa ai. Dum Sumwan hte Hkrup Sumhkran bai hkrum kadeng ai kaw na Ninggawn Chyunun hte Hpunggam Woishun bai byin wa sai. Ndai yan hpe shinggyim masha ni tsun shamying ai hku rai yang, Hpunggam Woishun gaw ala rai nna Ninggawn Chyunun gaw ayi rai nga ai. Shinggyim masha tai ai shaloi, raitimung, anum hte ala gaw n htan shai hkat ai lam nga ai. Anum a hkum hkrang ashan shachyaw da ai hkrang hte ala a hkum hkrang shachyaw da ai hkrang shai hkat ai yan shada hkrum hkat ai a nhkan e, kashu kasha bai shaprat wa lu nga ai.
Dai re ai rai nna Jinghpaw ni hkap la ai hku rai yang, n bung ai, nhtan shai hkat ai yan hkrum kadeng ai kaw na kaga grau kaja ai byin wa lu ai ngu hkap la kam sham ai lam rai nga ai. Jinghpaw maumwi hku rai yang, Hpan da madu gaw Ninggawn Chyunun hte Hpunggam Woishun kaw du hkra shabyin da ai. Dai yan a lawu de gaw shan e bai matut shangai ai hkrai rai nga ai. Hpan da madu a hpaji gaw dai yan hku nna shangai wa nhtawm, Ninggawn Chyunun hte Hpunggam Woishun shangai ai magam bungli, nga yawng nga pra yawng hta hpan madu a hpaji gaw Hpan Ningsang Chye Ningchyang ngu ai mying hte yu lanu lahku nga ai.
Ninggawn Chyunun hte Hpunggam Woishun a shangai chyinghkai ai lam yawng gaw Hpan Ningsang Chye Ningchyang a myi kata kaw rai nga ai. Shi e matsun hpajang lam madun ai kata kaw nga pra nga ma ai. Dai rai nna nga yawng nga pra yawng gaw Karai Kasang hpan da ai, manu dan ai hkrai rai nga ai. Hpan da ai nga yawng nga pra shada seng hkat akyu jaw hkat na matu rai nga ai.
1. Hpan da Madu hte Shinggyim Masha;- Jinghpaw ni kam ai hku rai yang, Hpan da madu hte shinggyim masha gaw arau sha nga pra ai lam tsun ai. Shinggyim masha a labau ma hkra hta lajang hpajang lawm ai hku tsun nga ai. Masha a asak hkrung lam kata kaw shi nan lawm ai hku tsun nga ai. Masha asak hkrung ai lam gaw shi a bungli yi ngam hku tsun nga ai. Hpan madu hte shinggyim masha gaw hpung shingkang atsam grai shai hkat ai raitim, dai hpan madu a hpung shingkang kata kaw shinggyim masha a asak hkrung lam mung adaw achyen hku shang lawm nga ai. Ninggawn Chyunun yan Hpunggam Woishun lama mi shangai shagu mying jaw hkringdat jaw bungli matsun madun ai gaw Hpan madu shi hkrai rai nga ai.
Dai ni du hkra shangai wa ai ma a gam maka ma hkra hpe shi hpajang ya nga ai. Shinggyim masha ni a asak hkrung shamu shamawt ai lam hta shi n lawm ai n nga ai. Ga kaw rawng ai kagyin hku hpe lagaw hte shingdit pat kau ai rai yang, dai wa hpe na hpang mat ai hku mara jaw nga ai, hpang jahtum shani jeyang na hku n re ai sha, dai ni jang mara jaw nga ai. Shinggyim masha ni jahtum chyalai yak hkak hkrum ai shaloi, shaga dat yang, na lu na shara kaw she nga taw nga ai.
2. Shinggyim masha hte nat;- Shinggyim masha hte nat gaw atsam shai hkat ai. Nat gaw hkrang kata rai nna shinggyim masha gaw hkrang hte rai nga ai. Raitimung shada karum ningtum hkat lu nga ai. Nat e n mai galaw ai hpe shinggyim masha e galaw ya ai. Shinggyim masha e n lu galaw ai hpe nat e galaw ya ai. Tinang nang ra ai arai ni hpe galai gachyai mai ai, shada mung jahta hkat mai nga ai. Shada jaw lu jaw sha hkat ai, nga shara atsam marai shai hkat ai raitimung, akyu jaw hkat ai. Dai majaw kaga masha ni chye na ai nat hte Jinghpaw masha ni chye na ai nat shai hkat nga ai.
Kaga amyu ni chye na ai nat gaw nat hte masha gaw aten tup nhtan shai hkat nna hpyen tai nga ai hku chye na ai, shing rai kaga masha ni a matu gaw nat jaw ai ngu ai hpe sum ai lam, shut ai lam ngu chye na ai. Jinghpaw gaw nat jaw lu ai lam gaw arawng lu, myi man pa ai hku she chye na ai. Nat hte shinggyim masha mung seng ai jinghku hku chye na ai.
3. Lamu marang du hkra ladaw;- Lamu marang du hkra ladaw ni mung masha hte seng hkat ai hku kam nga ma ai. Ga shakrin kaw masha sai ing taw yang, marang ajaq awaq htu nna dai sai hpe kashin shamat kau chye ai. Shinggyim masha ni hta n sun n-ang ai hku byin ai shaloi, shing nrai, shaga dat ai shaloi, lamu marang htu wa nna mu achyeq ai, shinggyim masha ni nau kahtet ai majaw, shing nrai, nbung hpe ra kadawn ai majaw, n-gup lahpyaw hpyaw, kawa wa htoi roi ni dum yang, nbung bung hpyi ni bung wa chye ai, lupda ai masha mang yat n tsawm ai rai yang, shaning ting marang htu chye ai, dai hpe ningnan ai ngu tsun chye ai, shinggyim masha ni hta lama ma ra rawng jang, marang yawn mat ai rai nna jan kri mat chye ai. Lahta de tsun ai lam ni yawng gaw du hkra ladaw yawng hte lamu marang ni mung masha asak hkrung lam hte seng hkat ai hpe madun nga ai.
4. Hpun Kawa;- Hpun kawa ni mung masha a asak hkrung lam hte matut hkat ai ngu kam ai. Machyi masha nga ai nta makau hkan hpun lakung ni katsing kalang ye mat wa ai rai yang, dai machyi masha wa si mat chye ai. Masha langai ngai hpun daw ai ngu yup mang mu yang, masha si chye ai, hpun kaw nlung, hpri zawn re ai ni shachyat tawn da ai rai yang, dai zawn galaw ai wa machyi galu, machyi grum chye ai. Dai hku byin ai lam mung hpun kawa hte masha a asak hkrung lam gaw matut taw nga ai ngu kam ai lam hpe madun nga ai.
5. Dusat du myeng hte shinggyim masha;- Mare de u gan, chyahkyi nam shan ni shang yang, mare kaw lama ma byin chye ai. Shing nrai mare hten chye ai, nta nhku de nam u shang yang, nta masha ni lama ma byin chye ai. Nta nhku kaw yu, shalip, manut zawn re ai ni ladu shalai law htam wa jang, nta masha ni lama ma byin chye ai, hkan, uhka, u hkru zawn re ai ni shaga yang, n kaja ai shiga lama ma na chye ai. Ndai zawn byin ai lam gaw shinggyim masha hte seng ai byin wa na lam hpe dusat du myeng ni hku nna tau hkrau chye na nna madun shana ai hku lachyum rawng nga ai.
6. Tsingdu tsingman nam banda;- Mam, shagyi, ya ni gaw tsingdu tsingman hta lawm nga ma ai. Shanhte mung shinggyim masha ni a matu asak hkrung ra ai ngu hkap la nga ai. Mam lalaw ai ngu tsun ai gaw shanhte hpe agawq lakawn ai hpe tsun ai rai nga ai. Shaba lap ni, kahtan ni mung shanhte hta shamawn maka shapraw na atsam lu ai rai nna shanhte lu ai atsam hte masha a asak hkrung lam hpe karum chye nga ma ai.
7. Wan hte Hka;- Masha yawng wan hpe akyu jashawn ai raitimung, wan hte asak sum ai masha mung law law rai nga ai. Masha a arung arai law law hpe mung jahten kau nga ai. Hka hpe akyu jashawn lang ai, raitimung hka hta masha asak grai sum nga ai, shing nrai hka hte arung arai grai jahten nga ai. Lamu ganghkau e nga ai arung arai ni, jan ni, shata ni, jan hpe mung jinghku hku, shing nrai marai hku hkungga jaw jau nga ma ai. Jan ga sa, jan ga na wa, sa sa wa wa galaw nga ma ai. Shata ga na shata mahkawn shayu nna mungkan masha ni pyaw chyai ma ai, kaga masha ni grai hkrit ai baw hka kata na lapu baren hpe mayu daw nga ma ai, nam maling mala, hka rum, hpun yawng hkan nga ai nat matse sawn jahtung ni hte mayu daw ai nga ma ai. Dik nna Karai Kasang pyi shanhte na mayu she rai nga ai. Dai majaw Jinghpaw a matu ndai nga yawng nga pra hpe hkrit n ra nga ma ai, shing rai simsa lam ningpawt gaw Jinghpaw kaw nga nga ai.
8. Shinggyim masha shada gara hku seng hkat ai lam;- Mungkan ntsa e nga ai shan hpraw gaw kahpu ba Gam re ai da. Shan chyang gaw kahpu ji, kahpu Bawk, Naw re ai da. La a kasha ni gaw anhte shan htoi amyu re ai da. Shing rai an nau ni hkrai re ai majaw, ga li ga law byin n mai ai nga ma ai. Shan htoi kaw na mung Miwa gaw kahpu ba, Gam re ai da, kahpu ba re ai hte maren, kanau ni yawng a ntsa myit su myit gawp ai, kam hpa manoi manat ai, Miwa hpraw gaw kahpu bawk, kahpu ji mahtang re ai da. Shi mung kanau ni a ntsa e grai chye tsawra ai. Ma La gaw Kayin Kaya, Mun, Yahkaing a kaji re ai da. Dai majaw Jinghpaw ni gaw kahpu ba, kahpu ji ni hte rau nga ai hta kahpu Doi hte rau nga ai gaw grau pyaw dum ai rai nna ya kahpu Doi ni hte rau nga ang ai rai nga ai. Kahpu Lum, Tu gaw Mungnun Tu re ai nga ma ai. Shi gaw Kala amyu rai nga ai, dai wa mung myit grau su ai rai nna Jinghpaw masha ni Kala mung kaw grai pyaw ai hku sim sim sa sa nga nga ma ai. Kahpu dim kahpu gun,Tang wa gaw Danda a kaji re ai nga ma ai.Kahpu Gun mung grai myit su ai rai nna kanau ni hte ga li ga law hpa n nga ai. Asim asa tinang a kanau ni hpe hkau na htu jaw nhtu dingwa dup ya nga nga ma ai. Uma Yaw wa gaw Jinghpaw re ai nga ma ai, uma re ai hte maren, ya kahpu ni yawng jawm tsawra ai nga ma ai, kahpu ni nga ai Miwa mung de sa dat, Kala mung de sa chyai hkawm rai nga ai nga ma ai. Jinghpaw ni hta na mung kawa langai hkrai a kasha rai nga ma ai. Naga gaw hpu ba, Gam, Hkanung gaw hpu ji, Naw, Rawang gaw hpu Doi, La, Lisu gaw hpu Lum, Tu, Lawwaw hte Lachik gaw hpu Gun, Tang, Jinghpaw ni gaw kanau hpungdim Yaw rai nga ma ai da.
Kanu langai, kawa langai, dinghku masha hkrai rai nga ai majaw, num wawn num la htunghking manghkang hpa n nga ai, wanglu wanglang, brang brang lang lang nga pra lu ai rai nna shinggyim masha shada simsa lam mung Jinghpaw kaw sha nga nga ai. Marip yan Maran hpe sai garan ya na ngu yang, Maran a kanu gaw Marip kasha rai nga ai majaw, gara hku mung n mai ga law shangun nga ai. Nhkum yan Maran hpe ga law shangun ga ngu yang mung, Nhkum a kanu gaw Maran kasha rai nga ai. Lahta na zawn byin nga ai rai nna ga law hpai shai hkat na ngu yang, matu tam nan n mu nga ai. Shing rai Jinghpaw a mungdan dinghku daram pyaw ai gaw Jinghpaw sha nga ai, mungkan hta laklai ai amyu rai nga ai majaw, laklai ai hku nan nga ra ga ai. Jinghpaw nga ai shara shagu hte Jinghpaw du ai shara shagu simsa ngwi pyaw ra nga ai.
Jinghpaw a hkap la hkan sa shatup la (Pang 1)
No comments:
Post a Comment